نوشتن‌گاه

نقد سیدمرتضی آوینی بر فیلم “هامون” اثر داریوش مهرجویی

بهترین چیزی که درباره فیلم « هامون » می توان گفت بعدها از قول یک فرنگی به اسم « سرژ دنی»، سر دبیر سابق مجله «کایه دو سینما» در مجله سروش خواندم و دیدم آنچه که من نوشته ام، فی الواقع می تواند شرحی باشد و حاشیه ای بر سخن این فرنگی صاحب نظر فرنگی در باب سینما. مطلبی که در مجله مذکور آمده بود این بود:

در نظر در داشتیم عقیده سردنی ( سر دبیر سابق مجله کایه دو سینما و یکی از بهترین منتقدان فرانسه در حال حاضر ) را پس از اینکه وی فیلم سنگین هامون را دید جویا شویم. بیست دقیقه از فیلم نگذشته بود که وی از سالن خارج شد ـ مثل اینکه نتوانست سنگینی فیلم را تحمل کند. با کمال تعجب علت را جویا شدیم:

بنظرم تمام جهان سومی ها یک هامون دارند و برای من هم که در اطراف و اکناف دنیا زیاد می بینم، دیگر دیدن اینگونه کارها کسالت آور شده است. من تا امروز هامون ترکی، هندی، پاکستانی، تایلندی، تایوانی و… دیده ام و بالاخره امروز هم چشمم به هامون ایرانی روشن شد. شرط می بندم این که یکی هم مانند سایر هم قطارانش با آب تمام می شود. آب هم که سمبل پاک شدن است. مگر نه؟!

این آقا حق مطلب را ادا کرده است و کاش قبل از آنکه این دسته گل به آب داده شود و « هامون » به اعتبار آنچه که اصلاً نداشت جایزه بگیرد، آقای سرژ دنی با داوران محترم جشنواره هشتم نیز جلسه ای می گذاشت و مفاهیم بسیار سنگین (!) فیلم را برای آنها تفسیر می کرد… خوب، حالا که دیگر کار از کار گذشته است. اما چرا جهان سومی ها « هامون » می سازند؟ باید درباره این سؤال خوب فکر کرد، چرا که سرنوشت ما به این جواب بستگی مستقیم دارد.

جواب را باید درگذشته تاریخی ملت های این طرف کره زمین جست وجو کرد و وضع کنونی آنها در برابر این تمدن اروپایی، که می خواهد فرهنگ و تاریخ همه ملت های دیگر را مثل مربای هویج روی کره پاستوریزه و نان تست شده بمالدوبخورد…وخوب،درخیلی جاها،مثل ترکیه موفق هم شده است. فرهنگ و نظام اجتماعی این ملت ها یا مثل چین و ژاپن گرایش به یک « باطن گرایی محض داشته و یا مثل غالب ملت های شرق میانه بر « ادیان توحیدی » بنا شده است و در هر دو صورت، تمدن اروپایی برای مصادره فرهنگ و تاریخ این ملت ها می بایست راهی را در پیش می گرفته که کار به مقابله هایی جدی، از آن نوع که ما در این سال ها با آنها داشته ایم، نینجامد. « کپسول عرفان‌ » ـ و بهتر بگوییم « کپسول تصوف » ـ راه حل خیلی خوبی است، چرا که ظاهر و باطن و صورت و معنا را در یک کپسول واحد جمع می کند که کاملاً « بی خطر » است، نه مثل کبریت های ایرانی! از همین جاست که انواع و اقسام عرفان ها منشأ گرفته اند، مناسب برای همه انواع سلیقه ها. و برای ما هم عرفان « درویش جاویدان » که مریدانی خوش آب و رنگ مثل خانم گوگوش داشت و یا عرفان آن خانم پریسا که خیلی از دیندارها را هم دچار شک کرده بود که: « نکند دنیا و آخرت را واقعاً می شود جمع کرد و ما غافلیم! » عرفان های متنوع دیگری هم در شعر نو و سپید و نقاشی مدرن و موسیقی اصیل و سینما و غیره ظهور کرده بودند که حتی شاه و شهبانو و ولیعهد هم از آن بی نصیب نمانده بودند!

بررسی فیلم همه چی آرومه

وقتی فیلم " Hangover " وارد سوپرمارکت ها شد و جای خودش را در کنار دستگاه برش کالباس و سوسیس پیدا کرد شاید حتی لحظه‏ ای هم به ذهنمان خطور نمی کرد که کارگردانی پیدا شود تا این فیلم پوچ و بی ارزش را تقلید کند.

هنگ آور

کارگردان   Todd Phillips

نویسندگان   Jon Lucas, Scott Moore

بازیگران      Zach Galifianakis, Bradley Cooper and Justin Bartha | See full cast and crew

 محصول     2009   آمریکا

بازیگران هنگاور که نقش چهار دوست را ایفا می کنند، با یکدیگر برنامه سفر به لاس وگاس- مهد قمار و سرگرمی های غیر اخلاقی – را می ریزند و خود را برای سفر مجهز می کنند.

در همان اوایل سفر، بازیگران از حالت مستی و بی هوشی در می آیند و متوجه می شوند، اتفاقاتی برایشان رخ داده که از هیچ کدام خبر ندارند از جمله دزدی و ... .

یکی از دوستانشان از ابتدای سفر گم میشود و آنها به دنبال وی همه جا را جستجو می کنند و تا اینکه او را می یابند، که البته در طول جستجو به اتفاقاتی که برایشان افتاده پی می برند.

  همه چی آرومه

کارگردان: مصطفی منصوریار، دستیار اول کارگردان و برنامه ریز: روزبه سجادی حسینی، مشاور کارگردان: پرویز شهبازی، مدیر روابط عمومی: مسعود نجفی، انتخاب بازیگر: رضا داوودنژاد، نویسنده فیلمنامه: محمدرضا آریانی، تهیه کننده: امیر سماواتی تهیه کننده، مجری طرح: رضا داوودنژاد، مدیر تولید:  مجید بذرپاش، مدیر فیلمبرداری:  حسین ملکی، عکاس و فیلمبردار پشت صحنه: سجاد سپهری شکیب، طراح صحنه و لباس: حجت اشتری، صدابردار: بابک اخوان، طراح چهره پردازی: سالومه اسکندری

بازیگران : مجید صالحی، علی صادقی، جواد عزتی، رضا داوودنژاد، سحر قریشی، محسن قاضی مرادی، کیانوش گرامی و ...

وقتی دست اندرکاران فکرشان اینگونه باشد: (به نقل از سایت سازمان تبلیغات اسلامی)

مصطفی منصوریار درباره سابقه کاری خود و ساخت همه چی آرومه می گوید: «در سال 1376 اولین فیلم کوتاه خود را ساختم و حدود هفت سال پس از آن، کار خودم را ادامه دادم؛ اما از آن زمان تا کنون پشت در مانده بودم، زیرا باید با چنین فیلمی وارد می‌شدم.

منصوریار درباره ایده ساخت فیلم می گوید: «جرقه اصلی ساخت این فیلم برای نزدیک شدن به فضاهای سینمای مورد پسند نوجوانان بود و فیلم «هنگ اور» کپی مناسبی برای ساخت برای ایرانیزه کردن است. قصد داشتم داستان فیلم تینیجری باشد و این فیلم برای قشری ساخته شده است که من سال‌ها با آنها در زمینه‌ ساخت نماهنگ کار کرده‌ام.

من دوست دارم که برای مخاطب جوان فیلم بسازم و اگر از این زاویه به فیلم همه چی آرومه نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که ارزش های این فیلم کم نیست. همچنین مسائل اقتصادی که در فیلم مطرح می‌شود، اهمیت دارد تا شاید صحنه‌هایی که در این‌ باره نمایش داده می‌شوند، برای جوانان انگیزه باشند.

من تمام مدت تلاش کردم تا به داستانی برسم که مخاطب را پس نزند و نمی‌خواستم تنها یک فیلم خارجی را کپی کنم و به مخاطب نشان دهم.»

محمد گل آرا (صدا گذار) درباره فیلم می گوید: «اگر قرار باشد فیلم خارجی را کپی کنیم و ایرانی آن را به مخاطب نشان دهیم هیچ ارزشی ندارد. در این فیلم مخاطب احساس می کرد شاید فیلم همانند مشابه خارجی آن به پایان برسد اما این طور نمی شود و فیلم به طریقی دیگر به پایان می رسد و به اعتقاد من فیلم بسیار قوی و خوبی است.»

بهکار (تدوینگر) در مورد فیلم می گوید: «این فیلم تنها جنبه سرگرمی دارد و قرار نیست پدیده عجیب و غریبی از دل این فیلم بیرون آید.»

...

بله! حالا سوالی که برای بنده و امثال بنده که ما هم جوانیم و در فیلم هنگاور چیزی را نپسندیدیم جز مواردی که اخلاقا نباید می پسندیدیم، بوجود می آید، این است:

جناب آقای مصطفی منصوریار، شما هر چیزی در ذهنتان جرقه بزند و جوانان هم آن را بپسندند ، آن را به تصویر می کشید و سعی می کنید آن را ایرانیزه کنید؟

لطفا واژه ایرانیزه کردن را برای ما تعریف کنید و روشن کنید که در کجا می توان از این واژه استفاده کرد؟

چرا فیلم 2012 ایرانیزه نمی شود؟

چرا سریال کبرا 11 ایرانیزه نمی شود؟

چرا ؟ چرا؟ چرا؟ و خیلی چراهای دیگر ... .

با یک آمارگیری ساده، شاید بتوانید اقبال جوانان را نسبت به فیلم سریالی "امریکن پی" درک کنید، خیلی از جوانان این فیلم را پسندیدند.

 به قول محمد گل آرا، صدا گذارتان، می توانید فیلم را طور دیگری به پایان برسانید، شاید هماهنطور که خودشان امریکن پای نهایی را با نتایج اخلاقی آمریکایی تمام کردند.

فیلم بسیار قویتان که شاید حضور بازیگران مولد خنده در آن باعث شد که بسیاری از ضعفهایش پوشیده شود به لحاظ فنی مشکلاتی داشته که از قوی بودن آن می کاهد.

لرزشهای تصویر حاکی از تصویر بردای بد فیلم است و البته بیننده ی عام هم متوجه می شود که فیلم، دوربین روی دست کار شده.

داستان فیلم نیز ، داستانی پوچ و بی ارزش و عاری از نتایج اخلاقی است مگر اینکه بخواهد بگوید: لطفا قارچ سمی را هنگامی که پولهای کیف دزدی را خرج عیاشی کردید، نخورید چون دچار هزیان می شوید.

داستان بر مبنای اتفاقاتی جلو می رود که روایت فیلم را بر عهده دارد، ناگهان شما به بیننده می گویید هر چه دیده است هزیان بوده ، شاید شما این اتفاق را سیلی آخر به گوش بیننده می دانید که اگر اینطور است باید عرض کنم غلط است و اشتباه کردید.

بیش از این وقت خوانندگان را نمی گیرم، چون وقتشان برای دیدن این فیلم به اندازه کافی هدر خواهد رفت.

"یادداشت از مجتبی قره باغی"

مستند شمشاد برای شرکت در اولین جشنواره‏ی شمسه‏ی تهران ساخته شد . این فیلم در منطقه‏ی 12 تهران مقام برتر را از آن خود کرد و برای تقدیر به اختتامیه‏ی این جشنواره ارسال گردید.

اما ناباوارانه حتی نام فیلم هم در اختتامیه برده نشد و هیچ گونه تقدیری از آن به عمل نیامد. برای دست اندرکاران تهیه این فیلم تقدیر از نام و زنده نگه داشتن یاد شهدا مهمتر از تقدیر شدن فیلمشان است.

درباره‏ی فیلم:

در آغاز، فیلم با تصاویر آرشیوی از جنگ و جبهه شروع می شود. سپس با گره خودن و دیزالو صدای خمپاره و تیر و ترکش به آمبیانس بوق و شلوغی شهر از وادی جنگ خارج به امروز تهران داخل می شویم.

در صحنه های میدان آزادی و میدان انقلاب مشغول بودن مردم به کارهای روزمره را می بینیم. آرام آرام توسط نماهایی که یکی پس از دیگری در پی هم میایند به سوژه ‏نزدیک می شویم.

صحنه هایی همچون ایستگاه بی آر تی چهارراه ولی عصر(عج)، تئاتر شهر و  صحنه هایی که در آنها تابلوهای تجاری به وضوح به تصویر کشیده شده اول بدین علت است که باید منطقه ‏ی 12 با مکانهای معروفش معرفی می گشت و دوم اینکه در برخی از تصاویر، نمادها و نشانه هایی به کار گرفته شده.

شرح چراغ راهنمایی:

1-    چراغ قرمز است .

2-    عدد چراغ بر روی 22 می باشد و تا عدد 12 عقبگرد می کند.

در شلوغی صحنه‏ی قبل و سردرگمی مردم در چهارراه ولی عصر(عج) ، چراغ قرمز به معنی فراموشی مردم است و نخواستن.